GAST: “Doe mij maar een  gewone koffie alsjeblieft.”

BARISTA: “Wilt u een lungo of een americano?”

GAST: “uh.., wat?”

BARISTA: “Ik kan eventueel ook nog Chemex voor u maken maar als u liever een Aeropress wilt, dan kan dat natuurlijk ook. We bieden namelijk verschillende slow coffee zetmethodes aan.”

GAST: “…..”

Dit is een typisch gesprek dat je in een espressoshop om de hoek tegen kunt komen. Hippe en met mooie tatoeages versierde jonge mensen staan achter de bar koffie te maken alsof hun leven er van afhangt. Mooi om te zien dat je met zoveel passie en toewijding een kopje koffie kunt zetten.

Meestal zijn de barista’s (de persoon die jouw koffie bereidt) voorzien van jarenlange ervaring en nemen geen genoegen met het eerste de beste dat uit de machine komt.

Alles moet kloppen: smaak, gewicht, extractie, temperatuur en het water.

Zij leven voor de ‘god shot’ en koffie vloeit door hun aderen.

Voor jou is het gewoon een leuk, hip zaakje dat net op de hoek is geopend. Je kijkt met grote nieuwsgierigheid naar de fietsen die aan de muur gemonteerd zijn en met hoeveel precisie de molens en espressomachine voorzichtig zijn geplaatst.

Er staan woorden op het menu waar je nog nooit eerder van hebt gehoord. Op een rustige dag besluit je er eens langs te gaan en een koffie te bestellen en wenste je dat je onderstaande lijst in je bezit had gehad…

De Ultieme Koffie Begrippenlijst

Voor iedereen die nog niet precies weet waar een koffiedrank precies uit bestaat. Voor iedereen die graag het beestje bij de naam wilt noemen. En voor iedereen die bekend wilt worden met de ‘koffie lingo’ heb ik hieronder de ultieme koffie begrippenlijst voor je gemaakt. Daar gaan we!

Aciditeit: Zuurgehalte, zuurgraad.

Aeropress (Slow Coffee): Deze zetmethode bestaat uit twee ronde cilindervormige buizen die op elkaar kunnen. Door een rubberen ring druk je de koffie door een papieren filter en krijg je op die manier je koffie drank. Deze zetmethode is de afgelopen jaren erg populair geworden.

Arabica: Een koffieras dat veelal verbouwd wordt over de hele wereld. Het wordt gezien als een kwaliteitsras waarin een complexiteit aan smaken te vinden is.

Barista: Het woord barista komt uit Italië en betekent eigenlijk ‘barman’. Inmiddels gebruiken we de term eigenlijk om iemand te benoemen die het vak koffie verstaat. Daarmee bedoel ik iemand die niet alleen het beste uit de boon kan halen maar ook gastvrij is, op de juiste manier met zijn machine en werkplek kan omgaan, weet waar koffie vandaan komt en dit met passie op de gast kan overbrengen.

Body: Volheid van smaak.

Cafetiere/French press (Slow Coffee): Voor beide namen bedoelen we hetzelfde; een glazen cilindervormige kan waar water en koffie in samen gaan. In de deksel van de kan zit een filter dat je naar beneden kunt duwen om zo de koffieprut naar de bodem van de kan te duwen.

Chemex (Slow Coffee): Een glazen kan in de vorm van een zandloper, waarbij je een speciaal papieren of metalen filter gebruikt.

Crema: Dit is het schuimlaagje dat op een espresso of een gewone koffie ligt.

Cupping:  De manier die over de hele wereld gebruikt wordt om koffie te proeven en te beoordelen op smaakeigenschappen, defecten en aroma’s. Dit wordt op dezelfde manier gedaan door een bepaalde hoeveelheid gemalen koffie in een kom te doen daarover water te gieten en dit te laten staan.

Daarna wordt de koffiekorst op de oppervlakte gebroken en de crema verwijderd. Met behulp van  een bolle lepel wordt de koffie infusie geproefd en beoordeeld.

Etching: Door een speciale etching pen te gebruiken kun je details aan een latte art figuur toevoegen.

Filterdrager/piston/filterhouder: Ai, dit is een mooie. Ik heb er al eens een blogpost aan gewijd; hoe noemen we dat ‘ding’ waar we de koffie in doen ook alweer?

In de volksmond wordt het overduidelijk een piston genoemd, al is dit onjuist. Een piston (op z’n Engels) is een zuiger die voorkomt in een lever espressomachine. De drager waarin je de koffie doet heet toch echt een filterdrager of filterhouder. In het Engels een portafilter.

Free pour: Het schenken van latte art zonder het gebruik van accessoires als een pen en/of kleurstoffen e.d. Je maakt het figuur door op een bepaalde manier te schenken.

Latte Art: Het schenken van figuurtjes in melkkoffie als cappuccino en latte. Denk hierbij aan harten, tulpen, rosetta’s en andere creatieve figuren.

Melange: Een mix van koffiebonen die bij elkaar gevoegd zijn om zo tot een bepaalde smaak te komen.

Microfoam: Zo noemen we melkschuim dat we graag willen gebruiken om mooie cappuccino’s en latte’s mee te maken. Het moet een wat lobbige, glanzende structuur hebben zonder grote bellen.

Naked espresso: Wat? Een naakte espresso? Nee, een espresso gezet met een filterdrager zonder uitlopers. Je kijkt dus meteen op het filterbakje en je espresso loopt er als een mooie straal uit. Een naked espresso is vaak smaakvoller dan een gewone espresso.

Natural/Ongewassen: Een bepaalde verwerkingsmethode die ze gebruiken om de bonen uit de bessen te halen. Hierbij droogt de bes in terwijl de boon er nog in zit.

Puck: De aangestampte koffie in de filterhouder van een espressomachine.

Rins: Aangenaam zuur.

Roaster/brander: De persoon die de koffiebonen brand.

Robusta: Een koffieras dat op grote schaal verbouwd wordt. Robusta wordt gezien als een lage kwaliteit koffie dat vooral gebruikt wordt in koffiemelanges.

Single Estate: Koffie dat van een plantage vandaan komt.

Single Origin: Koffie dat uit een bepaalde streek binnen een land komt.

Slow Coffee: Filterkoffie in een nieuw jasje. De ouderwetse opgietmethode door een papierenfilter heen. Het is een verzamelnaam voor verschillende methodes om koffie te zetten met een filter. Omdat het langer duurt, zeg 2-4 minuten, noemen we het ‘slow’ coffee.

Specialty Coffee:  Hoge kwaliteit koffiebonen met specifieke smaakkenmerken die zich ontlenen uit de herkomst, verwerking en branding.

Third Wave: Een koffie beweging die eind jaren negentig begin jaren tweeduizend opstond binnen de ‘specialty coffee branche’. Deze beweging focuste zich nog meer op de herkomst van de koffie en het perfectioneren van de branding en zetmethodes.

V60 (Slow Coffee): De V60 is een filterhouder model van het merk Hario. Ze zijn verkrijgbaar is verschillende materialen en groottes. Dit lijkt het meest op wat je vroeger op een thermoskan zette en filterkoffie mee maakt.

Washed/Gewassen: Een bepaalde verwerkingsmethode die gebruikt wordt om de bonen uit de bessen te halen. Hierbij worden de bessen ontpulpt, oftewel ontdaan van de buitenste schil om vervolgens te fermenteren en te drogen.

Verschillende Espresso Gebaseerde Koffie’s

Nu je weet wat al die vaktermen betekenen is het tijd om de koffiedranken – die de meeste espressobars en koffietentjes op de kaart hebben staan – eens te ontleden zodat je weet wat je de volgende keer dat je bestelt in je kopje kunt verwachten.

Espresso

Espresso is de basis, de moeder van de koffie. Het is een koffie waarbij onder hoge druk water door zeer fijn gemalen koffie wordt geperst. Letterlijk betekent espresso ook ‘uitgedrukt’ of ‘onder druk’. Hoeveelheid = ongeveer 30 ml met 8 gram koffie

 

Espresso Macchiato

Macchiato betekent ‘gevlekt’.  Een espresso macchiato is een door melk gevlekte espresso. Op de espresso schep of schenk je een toefje schuim. Door drainage zal er warme welk in de espresso terecht komen wat het drankje wat zachter maakt.

 

Ristretto

Letterlijk is een ristretto een ‘gesmoorde’ koffie. Waar een espresso er 20-30 seconden over doet om op ongeveer 30ml uit te komen, zal een ristretto niet verder komen tot ongeveer 20 ml. Het kleinere broertje van een espresso vol smaak en aroma.

 

Cortado

De cortado komt oorspronkelijk uit Spanje en is een espresso waar een beetje warme melk aan is toegevoegd. In Spanje wordt er traditioneel een scheutje gecondenseerde melk in geschonken. Door de melk wordt de espresso iets zachter, zoeter en romiger van smaak.

 

Lungo

Een lungo is een verlengde espresso. Door meer water door de espresso te laten lopen krijg je meer volume en gaat het geheel op een ‘gewone’ koffie lijken.

 

Americano

Een americano is een espresso die verdund wordt door heet water. Typerend voor een americano is dat de espresso en water afzonderlijk van elkaar geserveerd worden zodat de drinker zelf kan bepalen hoeveel water hij wilt toevoegen.

 

Cappuccino

Traditioneel: 1/3 espresso, 1/3 melk en 1/3 schuim. Cappuccino is een samenspel van koffie, melk en melkschuim. Inmiddels vele varianten waarbij ook een dubbele ristretto als basis gebruikt wordt (Flat White).TIP: Houd je van een wat sterkere cappuccino? Bestel de volgende keer dan eens een Flat White!

 

Latte Macchiato

Een hippe drank bedacht door Starbucks. Meestal wordt een LM in een glas geschonken. Warme opgeschuimde melk wordt in een glas gegoten en daarbovenop volgt de espresso. Door de scheiding tussen schuim en melk blijft de espresso tussen de twee lagen liggen. TIP: Voeg een scheutje heet water toe aan je espresso en je zult zien dat het makkelijker is om de drie onderscheidende lagen te krijgen.

 

Caffé Latte

Een variant van de Latte Macchiato is de caffé latte. Een espresso waaraan warme melk wordt toegevoegd. Niet te verwarren met een Koffie Verkeerd of Caffé au Lait. Die hebben als basis een (sterke) filterkoffie.

 

Met deze complete gids kom je – de volgende keer dat je ‘uit koffie drinken‘ gaat – hopelijk goed beslagen ten ijs.

Weet jij nog meer koffietermen die ik niet in de lijst heb gezet of heb je koffietermen waar je nog nooit van gehoord hebt? Vul het aan in de reacties hieronder!

photo credits:
Aeropress via photopin (license)
Haru in the French Press via photopin (license)
Scott Schiller via flickr (license)
Hario V60 via photopin (license)